Blootstelling aan teveel lawaai kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid. Dan denk je misschien meteen aan doofheid – iets wat de meesten wel eens hebt meegemaakt na een avondje stappen. Maar wist je dat teveel lawaai op lange termijn voor ernstige gezondheidsklachten kan zorgen? Gehoorbescherming is een effectief middel om werknemers te beschermen tegen deze risico’s. Je vindt deze inmiddels in vele soorten, maten en kleuren: over het oor, in het oor, op maat gemaakt, met geïntegreerde radio- of communicatieapparatuur, of met wisselbare filters afhankelijk van de werksituatie. De afgelopen decennia zijn er grote ontwikkelingen geweest op het gebied van gehoorbescherming in de bouw, om zo veilig mogelijk aan de slag te kunnen in lawaaierige omgevingen.

Hoe komt je erachter of jouw werknemers risico op gehoorschade lopen tijdens hun werk?  Een goede methode is het uitvoeren (of updaten) van een risicoanalyse en -inventarisatie (RI&E). Klik hieronder voor meer informatie en passend advies op het opstellen van een RI&E voor jouw organisatie.

Geluid plant zich voort door drukgolven in de lucht en wordt uitgedrukt in decibels (dB). Dit is een logaritmische schaal, waarbij bijvoorbeeld een verschil van 3dB een verdubbeling van der geluidssterkte voorstelt. Tussen 80 en 90dB is dat al tien keer de geluidsdruk verschil. Een gesprek in een huiskamer zal rond de 70dB geluidsdruk zijn, terwijl een afkortzaag op 1 meter afstand al snel 95dB geluidsdruk veroorzaakt. Gehoorschade ontstaat vooral bij langdurige blootstelling. Als vuistregel geldt dat je in een geluidsdruk van 80dB niet langer dan acht uur mag werken op één werkdag. Bij elke 3dB meer geluidsdruk zal dit de helft van de tijd zijn. Dat betekent dat je dus maar een paar minuten op een dag met een afkortzaag mag werken zonder risico op gehoorbescherming. In de praktijk zal het zo zijn dat bij het werken bijna elk elektrisch aangedreven gereedschap het beter is om gehoorbescherming te dragen.

Bij langdurige blootstelling aan harde geluiden zoals lawaai en muziek, kan blijvende gehoorschade optreden. Dit betekent dat er geen medicijn of medische ingreep is om schade te herstellen. De werkelijke schade ontstaat door het afbreken van de fijne haarcellen die in het slakkenhuis in het binnenoor zitten. Eenmaal kapot, herstellen deze nooit meer. Door dit afbreken wordt het oor niet per definitie minder gevoelig; de schade kan uiteenlopende gezondheidsklachten veroorzaken, die zelfs tot arbeidsongeschiktheid kunnen leiden. Zelfs al is er al enige gehoorschade, dan is het dus nog steeds beter om erger te voorkomen door het juist gebruik van passende gehoorbescherming op lawaaierige werkplekken. Gehoorbescherming en de risico’s op gehoorschade komen aan bod in onze VCA-trainingen; een inmiddels onmisbare cursus om te mogen werken in de bouw en industrie.

De bekendste vorm van gehoorschade is lawaaidoofheid. Zoals de naam het al zegt, ontstaat deze schade door langdurige blootstelling aan lawaai. Een van de gevolgen is dat men ongevoeliger wordt voor juist die frequenties die belangrijk zijn voor het verstaan van spraak. Mensen met lawaaidoofheid (en hun familieleden) merken dit dan aan het steeds harder zetten van de televisie en telefoon, om gesprekken te kunnen blijven volgen. Een ander belangrijk aspect van het menselijk gehoor, dat het moeilijk krijgt door lawaaidoofheid, is het onderscheiden van geluiden. Het volgen van een gesprek tijdens een verjaardag of in een restaurant met geroezemoes wordt dan steeds lastiger. Dit wordt ook in de medische wereld wel aangeduid als het ‘cocktailpartyeffect’.

Tinnitus is een aandoening die mensen ernstig kan belemmeren in het dagelijks functioneren. Kort gezegd horen mensen met tinnitus een continu geluid, zoals een piep of gesis, in één of beide oren. Door gehoorschade kan het zijn dat de hersenen hard moeten werken om bijvoorbeeld dingen te kunnen blijven verstaan, waardoor er bijgeluiden in het zenuwstelsel ontstaan. Bij tinnitus hoor je dus in je hoofd geluiden die niet uit de omgeving komen. Vaak variëren deze in sterkte, en het kan zijn dat de geluiden er soms wel en soms niet zijn. Mensen met tinnitus horen verschillende dingen: sommigen horen een ruis, anderen een piep, knisper of brom. Door tinnitus kun je je onrustig of machteloos voelen (zowel privé als op het werk) en klachten krijgen zoals slapeloosheid, stress en concentratieproblemen. Er is geen medicijn of behandeling voor tinnitus op dit moment. 

Hyperacusis is een aandoening die kan ontstaan door gehoorschade, waarbij je overgevoelig wordt voor alledaagse geluiden. Deze worden dan als onnatuurlijk hard en storend ervaren. Soms kan zelfs een zacht geluid als het knisperen van een krant als hinderend en extreem afleidend worden ervaren, waardoor mensen minder goed hun werk kunnen doen. Net als bij tinnitus, zijn de verschillen per persoon groot; de een kan minder goed tegen hoge geluiden, de ander tegen lage geluiden. In sommige gevallen kunnen patiënten geluiden zelfs als pijnlijk ervaren, met afzondering en arbeidsongeschiktheid als mogelijke gevolgen.

Volgens de Arbowet  moeten werkgever adequate gehoorbescherming beschikbaar stellen in situaties waar werknemers blootgesteld worden aan meer dan 80dB. Bij een geluidsdruk boven de 85dB is het dragen van gehoorbescherming verplicht. Beter is echter om eerst maatregelen te onderzoeken om lawaai op de werkvloer sowieso te beperken. Als laatste redmiddel komt dan gehoorbescherming aan bod. Dit kan bijvoorbeeld door: 

• Stillere machines en gereedschap aan te schaffen
• Geluiddempende kasten om processen met veel lawaai te plaatsen
• Gereedschap goed te onderhouden
• Werknemers in geluidsdempende cabines te laten werken, afgeschermd van het lawaai.

DLS Trainingen is totaalleverancier op het gebied van veilig werken in de bouw. Neem hieronder contact met ons op voor passend advies, een breed scala aan veiligheidstrainingen en hulpmiddelen om ook jouw werkplek veiliger te maken.